Decentralized Autonomous Organization, czyli w skrócie DAO, to pewnego rodzaju nowa forma struktury prawnej, która powstaje po to, aby wyeliminować konieczność tworzenia centralnego organu zarządzającego firmą lub platformą do obsługi handlu. DAO zakłada, że każdy członek uczestniczący w projekcie ma ten sam cel. Czyli działa na rzecz jak najlepszego dobra podmiotu. DAO jest technologią popularyzowaną przez osoby zainteresowane kryptowalutami i zdecentralizowanymi blockchainami. W rzeczywistości, sam cel DAO można spełnić tylko za pośrednictwem odpowiednio zaprogramowanej sieci blockchain.
Jakie cele ma technologia DAO?
Zaletą najwcześniejszych walut cyfrowych takich jak bitcoin lub litecoin jest przede wszystkim to, że zostały one zbudowane z myślą o stworzeniu zdecentralizowanych systemów. Takiej właśnie myśli hołdują w dzisiejszych czasach wszyscy zwolennicy DAO. Jedna z pierwszych koncepcji systemu DAO została stworzona przez programistów w celu zautomatyzowania decyzji i ułatwienia transakcji kryptowalutowych. Ich system miał na celu stworzenie publicznego panelu, w którym każdy uczestnik sieci mógł głosować za pewnymi rozwiązaniami. W taki sposób podejmowanie decyzji było uzależnione od demokratycznych wyborów. Niczego nie dało się ukryć i wszystko było jawne.
Takie systemy nie mają żadnego scentralizowanego organu lub właściciela, który podejmuje decyzję lub przepycha pewne projekty. Władza w sieciach DAO zostaje rozdzielona w ręce posiadaczy tokenów cyfrowych. Pierwsza tego rodzaju autonomiczna organizacja powstała w 2016 roku. Kluczem było stworzenie firmy bez liderów i scentralizowanej władzy.
W jaki sposób tak właściwie działa DAO?
Działanie DAO opiera się w dużej mierze na inteligentnych kontraktach. Zaprogramowanie umowy dyktuje automatycznie warunki, które muszą zostać spełnione podczas współpracy dwóch jednostek. Dzięki temu nie potrzebujemy nadzorcy, który będzie czuwał nad prawidłowością procesów płatniczych lub dotrzymywania umowy.
Sam proces głosowania DAO, o którym wspomnieliśmy w poprzednim rozdziale, opiera się na stworzeniu publicznych ankiet za pośrednictwem blockchainu. Użytkownicy zazwyczaj w takim głosowaniu wybierają między wykluczającymi się odpowiedziami. Siła głosu jest rozdzielana między użytkowników sieci. Im więcej tokenów cyfrowych w danej sieci posiadasz, tym większe znaczenie będą miały twoje głosy. Czyli użytkownik z setką tokenów, będzie miał po prostu dwa razy większą siłę głosu od uczestnika, który ma 50 monet cyfrowych.
Twórcy takich systemów zgadzają się z tą praktyką, ponieważ wierzą w to, że osoby, które inwestują więcej prywatnych funduszy w technologię DAO, mają na celu działanie na rzecz dobra zdecentralizowanej organizacji. Osoby sprzeciwiające się temu pomysłowi argumentują, że kiedyś dojdzie do sytuacji, w której osoba posiadająca 25% udziałów całej sieci może działać na jej niekorzyść i nikt nie będzie w stanie temu zaradzić. Mimo wszystko zwolennicy kontrargumentują tym, że przecież taka osoba działałaby na niekorzyść swojego własnego majątku, dlatego też ten kłopot jest nieprawdopodobny.
W 2021 roku mieliśmy okazję doświadczyć ciekawego incydentu związanego z działaniem sieci DAO. Powstała zbiór fanów kryptowalut. Założyli oni ConstitutionDAO. Sieć powstała po to, aby wspólnymi siłami spróbować wykupić kopię Konstytucji Stanów Zjednoczonych. Ostatecznie ich próby nie powiodły się, ponieważ nikt nie chciał wydać kopii nawet za duże pieniądze. Jednak ten przypadek działania sieci DAO pokazuje nam, że zbiór osób o podobnych celach, szukających grupy do zgodnego działania może realizować wspólnymi siłami bardzo duże przedsięwzięcia.
Jakie korzyści oferują systemy DAO?
Istnieje kilka konkretnych powodów, dla których takie przedsięwzięcie ma sens i zaczyna zdobywać coraz więcej popularności. Poniżej opiszemy jakie korzyści wynikają z zarządzania za pośrednictwem systemu DAO.
Pełna decentralizacja
W przeciwieństwie do centralnego organu, w zdecentralizowanych systemach decyzję są podejmowane przez zbiór osób uczestniczących w rozwoju sieci. Oznacza to, że firmy lub platformy DAO, zamiast oddawać władzę w ręce grupy zarządu, lub jednego właściciela, mogą rozłożyć możliwość podejmowania decyzji na znacznie większą ilość osób.
DAO – Uczestnictwo w rozwoju sieci
Wszyscy uczestnicy w DAO mogą czuć się nieco bardziej uprawnieni w tym systemie. Ponieważ każdy może dołożyć swoją cegiełkę podczas podejmowania decyzji. Im więcej wpływów posiada dana osoba, tym większą siłę mają jego głosy. Wynika z tego kolejna zaleta, którą jest jawność głosowania. Wszelkie podejmowane decyzje odbywają się za pośrednictwem zapisów w publicznej księdze blockchain. Takie upublicznienie wszystkich głosów zachęca do działania na korzyść grupy i zniechęca do działania na niekorzyść grupy.
Budowanie społeczności
DAO zachęca ludzi z całego świata do budowania społeczności skupionych wobec pewnego konkretnego celu. Za pośrednictwem tokenów cyfrowych, posiadacze wpływów w systemach DAO mogą wchodzić z w interakcje z ludźmi z całego świata. Brak ograniczeń związanych z odległością między uczestnikami sieci jest sporą zal
Ograniczenia systemu DAO
Tak jak każdy system, DAO charakteryzuje się nie tylko zaletami, ale także ma pewne ograniczenia, o których warto wspomnieć. Nie wszystkie rozwiązania są idealne pomimo tego, że w teorii brzmią całkiem dobrze. Poniżej zwrócimy uwagę na kilka niedociągnięć systemu opartego na DAO.
DAO – Szybkość działania
Publiczne spółki, które są kierowane przez niewielki zarząd lub po prostu przez jedną osobę mogą podejmować dynamiczne decyzje. Ponieważ jeśli spółka ma swojego CEO odpowiedzialnego za podejmowanie decyzji, prawdopodobnie może wprowadzać zmiany z dnia na dzień. W przypadku DAO system działa w taki sposób, aby pozwolić każdemu użytkownikowi oddać głos, na co oczywiście potrzeba czasu. Biorąc pod uwagę strefy czasowe i priorytety danej grupy, okres głosowania w systemach DAO zazwyczaj wiąże się z długim oczekiwaniem.
Edukacja użytkowników i doświadczenie poszczególnych osób oddających głosy
Podobnie jak w powyższym przypadku, jeżeli rozdzielamy możliwość podejmowania decyzji na o wiele większą grupę, prawdopodobnie nie będziemy w stanie utrzymać za każdym razem w ryzach jakości podejmowanych decyzji. Ponieważ osoby mające wpływ na sieć nie zawsze muszą być wyedukowane lub doświadczenie w aspektach, w których się wypowiadają. Pamiętajmy o tym, że im więcej tokenów posiada uczestnik DAO, tym większy wpływ na sieć mają jego głosy. Nie każdy będzie rozumiał trudne do objaśnienia inicjatywy. Bardzo trudno o to, aby zróżnicowany zestaw ludzi o różnych umiejętnościach, wykształceniu, narodowości i kulturze działał w taki sam sposób.
Brak zamierzonej efektywności w działaniu systemu DAO
Kiedy zwrócimy uwagę na dwa powyższe punkty, szybko zrozumiemy, że DAO może nie być zbyt efektywnym system, pomimo tego, że w teorii sprawdza się całkiem nieźle. Oprócz tego, że w DAO trzeba poświęcić dużo czasu na omawianie zmian, ostatecznie potrzebujemy jeszcze więcej czasu na ich wdrożenie do sieci. Koordynowanie działaniami administracyjnymi w ogromnych grupach często prowadzi do nieefektywności systemu.
Bezpieczeństwo DAO – największy problem przedsięwzięcia
Wszystkie platformy blockchain mierzą się z kłopotem dotyczącym zapewnienia bezpieczeństwa. Podobnie jest także w przypadku sieci opartych na systemach DAO. Jeżeli zaufanie danego podmiotu zostanie złamane, uczestnicy zaczną opuszczać sieć i nie będą uczestniczyć w głosowaniach. Seria niepowodzeń może doprowadzić do naruszenia struktury DAO, co doprowadzi do opróżnienia wspólnego skarbca kryptowalut danej sieci.
[i2pc show_title=”false” title=”Pros & Cons” show_button=”false” pros_title=”Zalety” cons_title=”Wady” ][i2pros]Osoby z różnych środowisk i miejsc na świecie mogą zebrać się w ramach jednego podmiotu i walczyć o wspólne cele;
Głos w planowaniu działań i podejmowaniu strategicznych posunięć trafia do dużej grupy osób;
Głosowania za pośrednictwem sieci blockchain są publicznie dostępne, dlatego też każdy może sprawdzić, w jaki sposób głosowali inni;
Członkowie DAO mogą czuć się upoważnieni do współpracy z podobnie myślącymi osobami o podobnych celach w ramach jednej społeczności.
[/i2pros][i2cons]Ze względu na większą ilość uczestników podejmujących decyzję w sieci, oddawanie głosów jest znacznie dłuższe, niż w przypadku scentralizowanych przedsięwzięć;
Nie mamy wpływu na doświadczenie i edukację użytkowników, którzy zostają uprawnieni do oddawania głosów we wspólnym imieniu;
Jeżeli bezpieczeństwo systemu DAO nie zostanie dobrze opracowane, w grę zaczynają wchodzić poważne naruszenia, takie jak kradzież środków ze wspólnego skarbca lub działanie na niekorzyść sieci.
[/i2cons][/i2pc]
Jak wyglądała koncepcja DAO w praktyce?
Na początku maja 2016 roku użytkownicy ethereum wpadli na pomysł, aby stworzyć DAO. Wtedy właśnie zrodził się pierwszy system polegający na ten koncepcji. Sieć, którą stworzyli, była zautomatyzowana i zdecentralizowana. Bazowali na otwartym kodzie źródłowym, do którego każdy miał dostęp. DAO nie zostało powiązane z żadnym państwem lub konkretną grupą. Jedynym wspólnym początkiem było to, że uczestnicy pierwszej sieci DAO korzystali z blockchainu ethereum. Podczas pierwszego startu DAO, użytkownikom udało się zebrać 150 milionów dolarów w tokenach kryptowalutowych za pośrednictwem crowdfundingu. Był to jeden z największych sukcesów crowdfundingowych 2016 roku na całym świecie.
Jak wyglądała pierwsza działalność DAO?
Zgodnie z wieloma raportami w 2016 roku organizacja DAO posiadała sporą ilość wszystkich tokenów ethereum, które wyemitowano do tej pory (około 14%). Mimo wszystko właśnie wtedy napotkano pierwsze problemy. Opublikowano wtedy dokument, który poruszał kwestie bezpieczeństwa, a raczej ich brak w niektórych częściach systemu DAO. Ludzie przestrzegali siebie nawzajem, aby wstrzymali się przed głosowaniem, zanim luki w systemie nie zostaną naprawione. W roku czerwcu tego roku doszło do tego, czego obawiała się część społeczności. DAO zostało zhakowane.
W oparciu o kilka luk bezpieczeństwa hakerzy włamali się do systemu DAO i wykradli 3,6 miliona tokenów ethereum (w tamtym momencie była to równowartość około 50 milionów dolarów). Taki atak wywołał masowy spór społeczności. Część uczestników nawoływała nawet do tego, aby trwale rozwiązać działanie sieci DAO. Inni przerzucali się jednak pomysłami dotyczącymi tego, w jaki sposób można by zaradzić kłopotom związanym z bezpieczeństwem sieci. Wkrótce potem spory społeczności DAO doprowadziły do hard forka ethereum.
Krytyka działania systemu DAO
Według krytyków DAO od samego początku było podatne na taki hakerskie i różnorodne błędy na tle programistycznym, co prowadziło do niewydajności systemu. Dużym problemem było również to, że wielu inwestorów uczestniczących w DAO obawiało się tego, że mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności za nieprawidłowe działania innych użytkowników sieci, ponieważ w ogólnym rozrachunku byli jedną dużą grupą, która miała mieć wspólny cel. W lipcu 2017 roku doszło do pierwszego nadużycia. Komisja odpowiedzialna za amerykańskie papiery wartościowe (SEC) uznała, że system DAO naruszył prawo. Ponieważ sprzedawali oni papiery wartościowe w postaci tokenów ethereum.
Całe finanse DAO były niejasne dla prawa podatkowego oraz prawa regulującego papiery wartościowe w Ameryce. W świecie rzeczywistym już od 2016 roku pojawiało się mnóstwo wątpliwości i problemów związanych z funkcjonowaniem sieci DAO. Ponieważ system nie był oficjalnie regulowany przez prawo. Ze względu na te spory, kilka znaczących giełd kryptowalutowych (takich jak na przykład Kraken) wycofało się z oferowania tokenów kryptowalutowych do zarządzania siecią DAO. Oznaczało to koniec dla dynamicznego rozwoju sieci.
